مطالعه‌ی تطبیقی سازهای زهی در نگاره‌های دوران صفوی و گورکانی

تعامل و اشتراک فرهنگی میان دو کشور ایران و هند، در دوران صفوی و گورکانی بیشترین نمود را پیدا می‌کند و این ارتباط گسترده، سبب ایجاد بیشترین میزان تأثیرپذیری دو کشور از یکدیگر، خصوصاً در زمینه‌ی موسیقی و نگارگری می‌شود. در این پژوهش تلاش شده است تا به خوانش و بررسی سازهای زه‌صدا در نگاره‌های هر دو دوران پرداخته شود. در واقع هدف از نگارش این مقاله، به‌دست آوردن اطلاعات کلی درخصوص سازهای زهی در نگاره‌های هر دو دوران و مشخص شدن شباهت‌ها و تفاوت‌های کلی آنها با یکدیگر است. در زمینه‌ی موسیقی، همانند نگارگری، دو فرهنگ صفوی و گورکانی بسیار متأثر از یکدیگر بوده‌اند و جدا از اشتراکات فراوانی که با یکدیگر داشته‌اند، تفاوت‌های بارزی نیز در میان موسیقی آنان به چشم می‌خورد. با مقایسه‌ی سازهای تصویر شده در نگاره‌ها مشخص می‌گردد که برخی از آنها در هر دو دوره مشترک هستند و تفاوت‌هایی در موارد جزیی مانند نوع مضراب و در موارد کلی مانند ساختار فیزیکی ساز، در میان آنها مشاهده می‌شود. همچنین تعدادی از سازها مخصوص به یکی از دوره‌ها است و سازی مشابه با آنها از نظر ساختاری در دوره‌ی دیگر وجود ندارد. روش تحقیق در پژوهش حاضر بر اساس هدف، بنیادی و از نظر روش و ماهیت تاریخی، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی است.